Dünyanın En Güzel Zen Bahçeleri

Zen bahçelerinin insanı şaşkına uğratan, çarpıcı bir sadeliği vardır. Eğer bir şehir insanıysanız kalabalığıyla, sesiyle, iç içe geçmişliğiyle kent yaşamının hem canlılığına hem de kaotik haline tanık olursunuz… Kentin kendine özgü bu yapısı bizi içine alır ve kendi temposuna uymaya zorlar. Uymadığımız, uymak istemediğimiz, ara vermek istediğimiz zamanlar elbette oluyor ve olmalı ancak genelde gözler ve kulaklar hatta burnumuz şehre özgü pek çok uyarana alışmış vaziyettedir… Bu alışkanlıklarla karışırız sokaklara, caddelere, kalabalıklara… Bu akış içerisinde ne zaman ki sessizlik, sakinlik, mekanda ferahlık yani “boşluk” ile karşılaşırız o zaman biraz da şaşırarak “ne kadar sakin” diye düşünürüz ve yaşadığımız şehrin kalabalığı, ritmi, yoğunluğu zihnimizden geçer, “Ne kadar da gürültülüymüş dışarısı” deyiveririz ve sonra hemen o sessizlik bizi içine çeker. Kent yaşamının içinde boşluklar bulmak, parklar, bahçeler, deniz kenarında alanlarda zaman geçirmek bu nedenle son derece kıymetli…

Boşluk, rastgele bir kavram değildir...

Budist felsefede önemli bir yeri vardır boşluğun. Pali dilinde sunyata kelimesiyle anılan bu kavram; varlıkların, sesin, farklılıkların, ikiliklerin ortadan kalkması, olmayışı değil, hepsinin ortak noktası olarak kabul görür. Boşluk olmadan ses olmaz, boşluk olmadan madde yer edinemez, boşluk olmadan zihin gözlemlenemez, nefes alınıp verilemez… Budist gelenekten ilham alan Zen bahçeleri de bize boşluk kavramını deneyimlemek için bir alan sunar. Zen bahçelerinde hiçbir obje öylesine seçilmez ve yine bu objeler rastgele yerleştirilmez. Yani boşluklar da rastgele oluşturulmazlar. Kum, kaya, çakıl ve sınırlı sayıda bitkiye yer verilen zen bahçelerinde su kullanılmaz. Küçük bir alanda geniş bir mekan yaratma düşüncesinin de hakim olduğu zen bahçeciğinde bu yaklaşım karşımıza yine sunyata’yı çıkarır. Kayalar ve taşlar şelale, ejderha, dağlar, vadiler ve düşüncelerimizi sembolize eder.  Arınmayı, tazelenmeyi çağrıştıran su yerine yine bu çağrışımı yapan nehir ya da denizden getirilmiş kum kullanılır zen bahçelerinde. Zemini kaplayan bu kum, tırmık yardımıyla rüzgar yönünde taranır ve nehirlerin, denizlerin dalgasına gönderme yapılır. Kayalar ve taşlar düşüncelerimizi temsil eder demiştik, kumun da zihnin sonsuzluğunu temsil ettiği görüşü yer alır. Uzun yaşam, kalıcılık, cesaret gibi kavramlara gönderme yapan ise bitkilerdir. Bunlar, dayanıklı türler arasından seçilirler; bambu ya da çam olabilirler. İnsan doğasının sürekli değişmesine rağmen sürekli yeşil kalan bu bitkiler mutlak gerçeği de simgeler. Çiçek kullanılacak ise açelyaya ya da çiçek yerine yosuna yer verilir. Bahçenin ortasında olacak şekilde yerleştirilen açelyalar, değişmez gerçekliği, özü temsil eden çam ağaçlarının yanında zayıflığı ve belirsizliği bize anlatır. Kayaların kuzeyinde büyüyen yosunlar da huzur, sükûnet, yaşlanma hissi gibi duygulardan bize bahseder. Bazı zen bahçelerinde köprü kullanımıyla karşılaşırsınız. Köprü de bizi yanılgılar dünyasından gerçekliğe taşıyan yolu sembolize eder. Karanlıktan aydınlığa geçiştir köprüler, dünyevilikten nirvanaya...  

Okuma Önerisi:  Zen Bahçelerinin Anlamı

  Artık sadece Japonya’da değil, dünyanın pek çok noktasında zen bahçesi bulunuyor. Hatta İstanbul Baltalimanı’nda bile bir zen bahçesi yer alıyor. Bu bahçeyi henüz görme fırsatım olmadı ama dünyanın diğer ucu diyebileceğim, San Francisco’daki zen bahçesini ziyaret etme fırsatım olmuştu. Hem bu deneyimimden hem de fotoğraflardan anladığım kadarıyla Japonya dışında tasarlanan zen bahçelerinde boşluk kuralı ve su olmaması kuralı biraz esnetiliyor. Bu esneklik, zen bahçelerinin güzelliğinden ve sakinliğinden bir şey kaybettirmiyor.  

Sizin için derlediğimiz zen bahçeleri de ABD, İskoçya, Yeni Zelanda ve Japonya’da yer alan, araştırmalarımız sonrası “Dünyanın en güzel zen bahçeleri” diyebileceğimizden bir seçki…

 

Ryoan-ji Ze Bahçesi

Japonya’nın Kyoto kenti zen bahçeleriyle ünlü. Bu bahçe ismini, ait olduğu tapınaktan alıyor. Ryoan-ji, “Huzurlu Ejderhanın Tapınağı” anlamına geliyor. Zen bahçeleri klasiklerinden biri diyebiliriz Ryoan-ji için. 200 metrekarelik bir alana kurulu olan zen bahçesinde yosunla kaplı 15 adet taş bulunuyor ancak bahçenin neresinden bakarsanız bakın -tepeden bakılmadığı sürece- 14 adet taş görülebiliyor. Sadece aydınlanmaya ulaşabilenlerin 15’ini aynı anda görebileceğine inanılıyor. UNESCO’nun Dünya Mirası Sit Alanı olan bu bahçe, Antik Kyoto Tarihi Eserleri’nin de bir parçası.

Banryūtei Kaya Bahçesi

 Kongobuji tapınak kompleksinde yer alan bu bahçenin ait olduğu tapınak, yaklaşık 1200 yıllık. 2350 metrekarelik genişliğiyle Japonya’daki en büyük kaya bahçesi olan Banryutei’nin bulunduğu kent olan Koyasan, ev sahipliği yaptığı 100’ün üzerindeki tapınak ile manevi değeri olan bir şehir. 805 yılında Kobo Daishi tarafından kurulan Koyasan, Shingon Budizmi'nin merkezi olarak biliniyor ve bu kaya bahçesinin bulunduğu Kongobuji de Shingon mezhebinin baş tapınağı olarak kabul ediliyor. Bahçedeki kayalar, bulutların arasından beliriveren ve tapınağı koruyan iki ejderhayı temsil ediyor.

Fort Worth Japon Bahçesi

 Japon geleneğinin ABD’deki en güzel temsilcilerinden biri olan Fort Worth, Texas eyaletinin Fort Worth kentinin Japonya’daki kardeş şehri olan Nagaoka desteğiyle, 1973 yılında yapılmış. Bahçedeki büyük kayalar, Rocky Dağları’nı; çakıl taşları da dağların arasındaki vadileri sembolize ediyor. Bahçedeki nesnelerin düzenlemesi, Colorado Nehri’nin Büyük Kanyon’a akan bir modellemesi olarak yorumlanır.

Kum ve Taş Bahçesi

 Beş ayrı bahçeden oluşan Portland Japon Bahçeleri’nden biri Kum ve Taş Bahçesidir. Geleneksel zen bahçesinin sade ve özenli bir örneğidir. Büyük bir dik kaya ve birkaç küçük kaya barındıran bahçedeki çakıllara tırmıkla verilen şekiller, okyanustaki dalgaları ifade eder.

Japon Derin Düşünce Bahçesi

 Yeni Zelanda’da Hamilton Bahçeleri içinde tasarlanan ve beş bahçeden biri olan Cennet Bahçeleri koleksiyonu içinde yer alır. Zen bahçeleri geleneğinden ilhamla tasarlanan bahçe, özenle yerleştirilmiş taşların yanı sıra geleneksel zen bahçeciliğinden farklı olarak bir gölet içerir.

Huntington Kütüphanesi Bahçesi

 Kaliforniya’da yer alan Huntington Kütüphanesi, pek çok botanik bahçesine ev sahipliği yapıyor. 1968 yılında oluşturulan Japon bahçesi, bonsai koleksiyonu ve bir de zen bahçesi içeriyor.

St. Mungo Dinsel Yaşam ve Sanat Müzesi Bahçesi

 Birleşik Krallık’taki ilk zen bahçesi İskoçya’nın Glasgow kentindeki St. Mungo Sanat Müzesi’nde yer alıyor. Küçük taşlardan ve çakıllardan oluşan bahçede çakıllarla çimenlik alan bir arada bulunuyor. Bu arada Aziz Mungo, İskoçya’nın ilk piskoposu. Zen bahçesine ev sahipliği yapan bu müze, Aziz’in günlük yaşamından dini öğretileri destekleyecek tasvirler de içeriyor. Hıristiyan geleneğini anlatan bir müzenin bahçesinde zen bahçesi olması, kültürlerin iç içeliğine ve her şeyin insana hizmet etmek üzere tasarlandığına güzel bir örnek.

Chouontei Zen Bahçesi

 “Met cezir’in sesi bahçesi” olarak bilinen Chouontei zen bahçesi, Kennin-ji tapınağının arazisinde yer alır. Zen geleneğine uygun olarak sade ve zarif bir tasarımı vardır. Diğer taraftan çoğu zen bahçesinden farklı olarak bu bahçe yosun örtüsüyle süslenmiştir. İki tarafı da akçaağaçlarla çevrili olan bu bahçede Budha’yı ve iki zen keşişini temsil eden üç büyük taş yer alır.

Jisso-in Tapınağı Bahçeleri

 Tapınakta Chisen-Kaiyu ve Karesansui isimli iki adet bahçe vardır. Zen bahçesi tapınağın önünde yer alır. Iwakura kentinin sakin banliyösünde yer alan bu tarihi tapınağın zen bahçesi, Kalp Bahçesi olarak isimlendirilir ve 2014 yılında ünlü bahçe tasarımcısı Katsuaki Ogawa danışmanlığında tekrar düzenlenerek modern sanattan izler taşıyan özel bir görünüme kavuşmuştur.   Umuyorum ki günün birinde bu güzel zen bahçelerini ziyaret etme fırsatınız olur… Diğer yandan evinizde zen bahçesi bulundurmak isterseniz, mini zen bahçeleri bu merakınız için çok güzel birer uğraş sunuyor.

İnceleme Önerisi:

  Hem çeşitli aksesuarlar iler mini zen bahçenizi zaman zaman farklı konseptlere dönüştürebilirsiniz hem de evinizin bir köşesini dinlenme alanı olarak oluştururken mini zen bahçesinin dinlendirici etkisini yaşam alanlarınıza taşıyabilirsiniz. Ayrıca minik aksesuarlar yardımıyla evde kendi tasarlayacağınız mini zen bahçeleri de oluşturabilirsiniz.  

Bununla ilgili sizin için adım adım kendi mini zen bahçenizi yapmanız için bir yazı derledik:  

Okuma Önerisi:  Evde Zen Bahçesi Nasıl Yapılır?

   

Nilüfer Eyiişleyen

yogabiz.pro