Zen’in kelime kökeni Sanskrit dilindeki “dhyāna”. Dhyāna ise yoga felsefesini sistemli bir şekilde aktaran ve bugüne ulaşmasında çok önemli katkıları olan Patanjali’nin Yoga Sutraları’nda geçen yoganın sekiz yolundan yedincisidir. Anlamı ise meditasyondur. Yani Zen kelimesi meditasyon anlamına geliyor. Budist geleneğin kullandığı bir yöntem olan Zen’in yolculuğu Dhyāna okulu ile Hindistan’da başlıyor ve Çin’e uzanıyor. Burada Ch’an olarak adlandırılıyor ve oradan da Kore, Vietnam, Japonya’ya ulaşıyor. 20. yüzyılda da Batı’ya Zen veya Zen Budizmi ismiyle ulaşıyor bu öğreti. Bilginin akışkanlığı ve insanla, ihtiyaçlarla birlikte evrilmesi beni her zaman çok etkilemiştir. Mesela Zen’in Batı’daki etkisi felsefe, sanat akımı, bir tür yaşam biçimi olarak kendini gösterir.
Okuma Önerisi: Houston*! Hiçbir Sorun Yok Çok ŞükürZen, bir meditasyon yoludur, bir meditasyon yöntemidir ve okuldur yani bir ekoldür. Dünyanın çeşitli kültürlerinde, sinemada, müzikte, felsefi sistemlerde kendini farklı şekillerde gösterir. Bunlardan biri de Zen Bahçesi. Kaynaklara göre “Zen Bahçesi” kavramı ilk kez, İngiliz araştırmacı Loraine Kuck’un “100 Kyoto Bahçesi” (1935) adlı kitabında geçer ve zamanla Japon bilgeler tarafından da bu kullanım kabul görür. Yeni bir kavram gibi görünse de Zen Bahçesi’nin arkasında Zen Budizmi’nin doğa ile iç içe oluşu vardır. Erken dönem Zen Budizmi’nin yaygınlaşmasında etkili olan Muso Soseki’ye göre doğa aydınlanma yolunda önemli bir destektir, sonra boşluk gelir. Meditasyon esnasında doğanın bir parçası haline gelmek önemsenir ve buna, ruhsal gelişim süreci için çok değer verilir. Dolayısıyla Zen Bahçeciliğinin arkasında bu derin algı yatar. Zen Bahçesi zaman zaman karşımıza Japon Kaya Bahçesi ismiyle de çıkar. Meditasyonu destekleyen unsurlar aynı zamanda meditatif eylemlerdir. Bir Zen Bahçesi ile meşgul olmak meditasyona oturduğunuzda alanınızda kalabilmeniz için sizi destekler, çünkü zihni hazırlar yani meditatif bir hale geçiş, bahçenizle ilgilenirken başlar. Zihin sakinleşir, el, göz ve zihin koordinasyonu başlar. Bu tip bir uğraş sonrası meditasyona oturmayı deneyin, gündelik zihin hallerinden daha kolay sıyrılıp meditasyon haline ulaştığınızı deneyimlersiniz.
Okuma Önerisi: Türün Başka Bir Biçime Geçmesi Doğal Akışa Bağlıdır
Zen Bahçelerinden Kullanılan Materyallerin Anlamları
Kayalar ve Taşlar: Zen Bahçe tasarımında önemli bir yere sahip olan kayaların ve taşların zihnimizdeki düşünceleri temsil ettiği biliniyor. Diğer sembolik karşılıkları da şelale, ejderha, dağlar ve vadiler. Meditasyon çalışmalarında düşüncelerimizi ve duygularımızı da zaman zaman bunlara benzetiriz. Suyun akışkanlığı, ejderhanın insan ürünü bir varlık olması ve tehlike arz etmesi, dağların uzaklığı, vadilerin gizemi… Kum ve Çakıl: Zen Bahçesi deyince zihinde, tırmık yardımıyla üzerine çeşitli şekiller çizilmiş kum canlanır. Geleneksel Japon bahçeciliğinde arınmayı ve tazelenmeyi ifade eden suyun yerine Zen Bahçesinde nehir yatağından ya da denizden alınan kum kullanılıyor. Tırmıkla da dalga, akışkanlık, döngüsellik şekilleri çiziliyor kuma. Farklı görüşlere göre kumda oluşturulan bu döngüsel, dalgalı şekiller zihnin sonsuzluğunu sembolize ediyor. Bitkiler ve Ağaçlar: Bitki ve ağaç kullanımı taş, kum, çakıl kullanımına göre Zen Budizmi’nde daha nadirdir. Genellikle çam, yosun ve açelya kullanılır. İnsan doğasının hem fiziksel hem de zihinsel ve duygusal değişimine karşılık çam ağaçlarının sürekli yeşil kalması, gerçeğe ulaşma yolunda ilham verici olarak yorumlanır. Çam ağaçlarının bu sakin ve güçlü durağanlığına karşılık ortalarına ekilen açelyalar da yaşamın narinliğini ve belirsizliğini bize anlatır. Bahçedeki kayaların kuzeye bakan kısmında yer alan yosunlar da sakince yaşlanmayı, huzuru, sükuneti sembolize eder. Köprüler: Nirvana’nın kelime anlamı “sönmek”tir. İçimizdeki ateşi (zihinde dönüp duran günlük yaşam düşünceleri, kaygılar, korkular, aşırı mutluluk, mutsuzluk halleri vb.) söndürüp sükunete doğru yol almak için meditasyon çalışmaları yapıyoruz. Zen Bahçelerindeki köprüleri meditasyon olarak yorumlarsak ileri gitmiş olmayız çünkü bu köprüler insanın günlük yaşam zihni ile ulaşılması istenen Nirvana arasında geçişi temsil eder. Meditasyonun oyun bahçesi, masa üstü Zen Bahçelerimizi buradan inceleyebilirsiniz.Zen Bahçelerinde / Japon Kaya Bahçelerinde İlginç ve Önemli Detaylar
Japonya’nın Kyoto kenti Zen Bahçeleri ile meşhur diyebiliriz. Kyoto Üniversitesi kendi şehrine kayıtsız kalmayıp bu alanda pek çok araştırma yapmış. “Japon Kaya Bahçelerindeki Görsel Algı” isimli makalede (Gert J.Van Tonder ve Michael J. Lyons, 2005) Zen Bahçesi tasarım ilkeleri gözlem yoluyla saptandıktan sonra özetle şu şekilde aktarılmıştır:- Kayalar, Zen Bahçesi’nin en önemli unsurları kabul ediliyor.
- Üçgenimsi formda kayalar tercih ediliyor ve bunlar tekil ya da kümelenmiş şekilde kullanılıyor. Kümelenmiş olarak yatay kullanım dünyayı, çapraz kullanım insanı, dikey kullanım kutsallığı ifade ediyor.
- Kayalar grup halinde kullanılıyorsa tek sayı olmalılar, Çin ve Japon kültüründe tek sayılar uğurlu kabul ediliyor.
- Japon Kaya Bahçeleri ya da diğer adıyla Zen Bahçeleri insan eliyle tasarlanıp yapılsa da doğal bir görünüm için kullanılan büyük kayanın dibine, onu daha da üçgen gösterecek şekilde göze çarpmayan küçük kayalar yerleştiriliyor.
- Bu merkez taş grubu olarak adlandırılan alan, uzun-ince, kısa-bodur, düz-alçak ve tamamlayıcı taşlardan oluşuyor.
- Aynı ölçüde kayalar kullanılmıyor ve tasarımın asimetrik olmasına dikkat ediliyor.
- Düz çizgiler yerine sonsuz sarmalı düşündüren şekiller kullanılıyor.
- Kaya, yosun ve çakıl gibi unsurlar parlak yüzeyli ve renkli değil daha çok tekdüze olmalılar.
Masaüstü Zen Bahçesinde Meditatif Çalışmalar
Malum şehir yaşamı, bir balkonumuz varsa mutluyuz… Bir bahçemiz olmasını beklemeden, Zen Bahçeciliğini tam da Zen anlayışına uygun olarak minimal bir şekilde deneyimleyebilirsiniz. Masaüstü Zen bahçeleri, Japon Zen Budizmi’nin kuru peyzaj bahçelerini evinizde veya ofisinizde küçük bir ölçekte yeniden oluşturmak, doğanın tazeleyici ve rahatlatıcı etkisini her an hissedebilmeniz için Ürünlerimiz bölümünde.Nilüfer Eyiişleyen
YogaBizz
