Başlığa böyle yazdık ama doğru bir ifade mi emin olamadık. “Başa çıkmak” ifadesinden bahsediyoruz. Duygularla başa çıkmamız mı gerekiyor? Başa çıkmanın sözlük anlamı, karşısındakine kendi gücünün daha üstün olduğunu göstermek, yenmek, alt etmek, üstesinde gelmek demek. Psikolojide ise zaman zaman İngilizce “cope” kelimesinin karşılığı olarak kullanılıyor. Yani: Hoş olmayan duyguları azaltmak için bilinçli ya da farkına varmadan kullanılan yaşamsal stratejiler...
Yani bazen öyle duygular içinde buluyoruz ki kendimizi onların gücüne katlanamadığımız ve onlarla kalamadığımız için farkına varmadan kendimize kaçış noktaları buluyoruz.
Bu stratejiler kısa bir süre için güçlü duygularımızın elinde harap olmamızı engelliyor ve bizi rahatlatıyor ama duyguların kaynağına dair neşter atmıyor; oradaki yarayı güzelce temizlemiyor. Evet, evet bu stratejiler tam olarak bir ağrı kesici görevi görüyor. Peki “başa çıkmayı” ilk açıklamadaki gibi alırsak eğer? Yani duygularımıza göre daha üstün olduğumuzu kanıtlama yoluna girersek?
- Duygularımızı yenmeye çalışırsak?
- Duygularımızın üstesinden gelmeğe zorlarsak kendimizi?
Günün sonunda ne olur? Naçizane iyi olmaz deriz. Bizim dememiz önemli değil, insan bedeni ve psişesi üstüne çalışan tüm uzmanlar söylüyor bunu: Bizi iyi hissettiren ya da canımızdan bezdiren hangi duygumuz olursa olsun, bizi bize anlatıyor. Onlarla savaşmamıza, bilek güreşine tutuşmamıza gerek; onları görmezlikten geldiğimizde ya da uyuşturup seslerini kıstığımızda onlar gene de bir yolunu bulup bizim için görünür olmayı başarıyorlar. Bu yüzden hissettiğimiz bizi zorlayan duygu ne olursa olsun o duyguyla dosthane bir ilişki içine girip derdini, tasasını, söyleyecek lafını dinlememiz gerekli. İşte buna, tam olarak, insanın kendiyle bağ kurması deniyor zaten. Konumuza geri dönmek, başlığımıza sadık kalmak için, yolumuz hayal kırıklığı ile kesiştiğinde neler yapabiliriz gelin bir bakalım:
İnceleme Önerisi: Yoga matı, kendimizle bağ kurmamızın tanığı
-
Hayal kırıklığı ile kal
“Hayal kırıklığı ile kalmak ne demek?” diye soruyorsanız, cevabımız hazır: Duygularımızla kalmak… Bu duygu yeri gelir mutluluk olur, yeri gelir huzur olur, yeri gelir kıskançlık, öfke, endişe ya da yazımızın konusu olan hayal kırıklığı olur. Her ne olursa olsun, onunla başa çıkmak yerine, onunla kalabilme kapasitemizi oluşturmak aslında gerçek bir yaşam stratejisi olacaktır. Duygumuz her neyse onunla kalabilmek, onun sesine kulak verebilmek, onu anlayamaya çalışmak.
Tıpkı, duyarlı, sevgi dolu, şefkatli bir yetişkinin bir çocuğa yaptığı gibi… Kendinizi hayal kırıklığına uğramış hissettiğinizde yemek yeme, arkadaşlarla buluşma, bir şeyler izleme, çeşitli konularla uğraşma gibi dikkatinizi, odağınızı başka bir yere yöneltmek bizi o an için rahatlatabilir ama şimdi size başka bir yöntem önermek istiyoruz. Sakince bir köşeye çekilerek hayal kırıklığınızı dinleyen; bırakın rahat rahat, kendini hiç sansürlemeden konuşsun hayal kırıklığınız.
- Ona cevap vermeyin,
- Sözünü kesmeyin,
- Onu haklı bulmaya ya da söylediklerini çürütmeye çalışmayın.
- Sadece dinleyin.
Mesela rahat bir oturuşa geçin ya da kanepe uzanın, gözlerinizi kapatın ve kendinizi dinleyin. Bırakın konuşsun. Hayal kırıklığınızı dinlerken bir taraftan da bedeninizdeki hislere dikkat edin; karnınız, kalp bölgeniz, göğüs kafesiniz, eliniz kolunuz, parmaklarınız, omuzlarınız nasıl?
- Hayal kırıklığınız zihniniz nasıl yaşıyor?
- Hayal kırıklığını bedeniniz nasıl yaşıyor?
Hiçbir şey yapmadan, hayal kırıklığı gelip sizi bulduğunda ya da hayal kırıklığı ile dolup taştığınızda ilginizi duygu durumunuza getirmek, orada tutmak ve olup biteni fark etmek.
Uygulama Önerisi: Beden Tarama meditasyonu
Hayal kırıklığımız ile kaldığımızda, yepyeni deneyimler bizi bekliyor ve bu deneyimlerin açtığı kapıdan içeri girdiğimizde günün sonunda hayal kırıklığımız ile çok yumuşak bir şekilde başa çıkmış oluyoruz aslında.
-
Her şeyin geçici olduğunu hatırla
Biliyoruz, zor duygular içinden geçerken her şeyin geçici olduğunu hissetmek çok zor. Bizi zorlayan anlar, süreçler sanki hiç bitmeyecekmiş gibi gelir. Ama biter… Her şey başladığı gibi biter. Mevsimler nasıl değişiyorsa, hayatımızın her bir dönemi yerini başka bir döneme, her bir duygumuz yerini başka bir duyguya bırakır. Her şeyin bu geçici niteliğini bilmek bizim için önemli bir koruyucu kalkan olabilir.
-
Hayat bize borçlu değil
Biliyoruz söylediğimiz biraz sert kaçabilir ama zaman zaman birbirimize bunu hatırlatmakta fayda var. Bizler kontrolümüz dışında gelişen, başımıza gelen ya da gelmeyen olaylar karşısında hayal kırıklığına uğrarız. Hayal kırıklığına uğramakta sonuna kadar haklı olabiliriz ve bir de… Ve bir de kendimizi sık sık hayal kırıklığına uğramış hissediyorsak belki de başkalarından devamlı bir şeyler bekliyoruz.
Sosyal bağlar içinde olduğumuz insanların tıpkı bizim gibi öncellikleri, sorumlulukları, kendilerine ait gündemleri olduğunu kabul etmemiz gerekli. En yakınımızdakiler bile zaman zaman ihtiyaçlarımızı hemen karşılamayabilirler. İstediğimiz şeylere her zaman sahip olamayacağımızı, başımıza zaman zaman hoşumuza gitmeyecek olayların gelebileceğini kabul etmek yetişkinliğe ait bir farkındalıktır.
İnceleme Önerisi: Yaşadığınız mekanların havasını yenileyin
Sizi hayal kırıklığına uğratan olaylar karşısında kendi beklentinize duru bir algıyla,
açık farkındalıkla bir bakın.
- Beklentileriniz gerçekçi miydi?
- Karşınızdakinin ne hissettiğini, ne düşündüğünü açık bir farkındalıkla anlayabiliyor musunuz?
- Hayata karşı esneklik gösterebiliyor musunuz?
- Başkalarının isteklerine, öncelliklerine, sınırlarına saygı duyuyor musunuz?
-
Değiştirebileceğin alanları fark et
Hayal kırıklığı dediğimiz duyguyu, olayların umduğumuz, beklediğimiz şekilde gerçekleşmemesi, istediğimiz şekilde ilerlememesi diye özetleyebiliriz. Peki bu konuda yapabileceğimiz ne var? Rotamızı belki de yeniden oluşturmaya çalışmamız, konumuzla ilgili bizim dışımızda gelişen ve değiştiremeyeceğimiz noktaları kabul etmemiz ve müdahale etme, değiştirme şansımızın olduğu noktaları tespit etmemiz oldukça işe yarayacaktır.
- Yeni bir aksiyon planı alma şansın var mı?
- Bu konuda neleri değiştirebilirsin?
Sonra da kolları sıvamak... Duygularımız başımıza gelenlerin iç dünyamız tarafından nasıl algılandığını gösterir bize. Duygularımızın kıymetini bilelim.
Çağla Güngör
Yin Yoga ve Mindfulness Öğretmeni
