Yoga Duruşlarının Duygusal Karşılıkları

Aynada kendimize baktığımızda dış bedenimizi görürüz; gövdemizi, bacaklarımızı, kollarımızı, omuzlarımızı, yüzümüzü, saçlarımızı… İmkanımız olsa, bir görüntüleme cihazı ile dış bedenden iç bedenimize doğru bakabilsek; organlarımızı, damarlarımızı, kaslarımızı, kemiklerimizi, eklemlerimizi fasyamızı, bağırsaklarımızı, sinir sistemimizi görürüz. Ve hem Doğu tıbbı hem de artık Batılı bazı doktorların dediği şu ki bedenimiz aynı zamanda duygularımızın da oyun alanı. Her duygu, yaşadığımız her olay bedende bir iz bırakıyor. Sevinçli hallerimiz, öfkemiz, endişemiz, kahkaha attığımız anlar… Organ gözlerle görebildiğimiz sadece dış bedenimiz. Oysaki bizler matruşka bebekleri gibi iç içe geçmiş bedenlerden oluşuyoruz; dış bedenimiz, iç bedenimiz, duygu bedenimiz enerji bedenimiz… Yoganın mucizesi belki de katman katman tüm bedeni etkileyen bir güce sahip olması.

Fiziksel Bedenimiz

Yoga duruşları bedeni hem güçlendirir hem de esnetir. Duruşları yapabilmek için çok esnek ya da çok güçlü olmak tek başına yeterli değildir. Esneklik ve güç arasında sağlam bir denge kurabilmek gereklidir. Güçlü olmayan esnek bir beden yaralanmaya, sakatlanmaya açıktır. Esnek olmayan güçlü bir beden ise katıdır, serttir. Güç ve esneklik bedenin ihtiyaç duyduğu iki haldir. Esneklik ve güçlü olma birbirinden ayrılmaz, birbirine ihtiyaç duyan ve birbirini tamamlayan iki kavram aslında. Yoga yaparken bedenimizde esneyen ve güçlenen sadece kaslarımız değil, aynı zamanda organlarımızdır da. Yoga duruşları, iç organlarımız için adeta bir masaj görevi görür. Midemiz, kalbimiz, böbreklerimiz, akciğerlerimiz vs. yoga pratiğimiz sırasında esner, genişler, rahatlar, güçlenir, sağlıklı bir biçimde kapasiteleri artar.

Okumama Önerisi: Bedeninle ve Kendinle Bağ Kur

Duygu Bedenimiz

Nörobilimsel araştırmalar gösteriyor ki, pek çok ruhsal sıkışmışlıklar ve duygusal rahatsızlıklar bedende çeşitli hastalıklara sebep oluyor. Aslında zihnimiz, duygusal halimiz neyse bedenimiz de o. Ağır stres yaşayan, duygusal olarak kendini çıkmazda hisseden, mental olarak hayatta zorlanan kişilerin bedenleri de katı, gergin ve hastalıklara açık oluyor. Bedenen yaptığımız yoga pratikleri biz hiç fark etmesek de hayata bakışımızı değiştiriyor. Bedenimiz esneyip, güçlendikçe tavrımız da esneyip, güçleniyor.

Okuma Önerisi: Ağrıyı, Stresi Azaltmak İçin 6 Haftalık Pratik Rehber

Enerji Bedenimiz

Batı fiziksel bedene inanır. Doğu tıbbı ve felsefesi ise görünen beden dışında bir de enerji bedeni olduğuna inanır; çakralar, meridyenler, dantien enerji anatomisinin kavramlarıdır. Bu enerji alanlarının fiziksel bedende belli yerleri olduğu gibi, aynı zamanda davranışsal olarak da belli görevleri ve duyguları vardır. Yoga ve qigong gibi doğu kökenli egzersizler sadece fiziksel bedeni değil aynı zamanda enerjetik bedeni de etkiler ve dengeler

Yoga Duruşları ve Duygusal Karşılıkları

Bu yazımızda yoga pozlarının duygusal karşılıkları üstünde durmak istedik... Yoga pozlarını kabaca aşağıdaki kategorilere ayırabiliriz:

• Öne eğilmeler
• Göğüs açıcılar & geriye bükülmeler
• Kalça açıcılar
• Kol dengeleri
• Denge pozları
• Ters duruşlar

Aslında, her bir yoga duruşu, aynı anda bu kategorilerden birkaçına girer. Dengeli iyi hazırlanmış bir yoga dersi tüm gruplardan pozların sağlıklı bir biçimde bir araya gelmesinden oluşmaktadır. Bir yemeğin lezzetli ve sağlıklı olabilmesi için kullanılan malzemeye ve hazırlanma süreçleri nasıl önemliyse, yoga dersinin de iyi olabilmesi için tüm kategorilerinden dengeli bir seçki hazırlamak gereklidir.

Okuma Önerisi: Yoganın 5 Faydası Yoganın 10 Faydası

Öne Eğilmeler

Öne eğilme pozlarını ayakta ya da oturarak yapabiliriz. Görüntü olarak gövdemizin bacaklarımıza doğru kapandığı yoga duruşlarıdır. Yüzümüz genelde dışarıdan görünmez, nefesimiz gövdemiz ve bacaklarımız arasında oluşturduğumuz bölgede “yankılanır”. Dikkatimizi verirsek nefesimizin sesini çok net duyarız. Nefesimiz sakinleşir. Tamamen kendimize doğru kapandığımız bu asanalar (yoga duruşları) bazılarımız için zevkle döndüğümüz ev gibidir; bize ait, sessiz, dış dünyayı arkamızda bıraktığımız, güvenli, sıcak… Dikkatimizi odaklayabilirsek kalp atışımızı da duyabiliriz. Genelde gün içinde gergin olan omuzlarımızı fark etmek öne kapanma duruşlarında daha kolaydır; omuzlarımızı yumuşattığımızda ve aşağıda doğru bıraktığımızda bedenimizde ne denli bir rahatlama olduğunu görmek çok güzeldir. Öne kapanma pozların genelde kendimizi yer çekimine doğru bıraktığımız pozlardır; bir nevi teslimiyet pozları. Bir şey “yapma”, “başarma” halinden vazgeçmek, bedeni yer çekimine, aşağıya doğru bırakmak (özellikle boynu) çok rahatlatıcıdır. Yapma halinden olma haline geçtiğimiz duruşlardır, öne kapanmalar.  

İncemele Önerisi:

Öne kapanma pozları bazılarımız için ise klostrofobik olabilir, kendine doğru kapanma, dış dünyadan izole olmuş gibi hissettirebilir. Gündelik hayatta gerginlik yaşıyorsak öne kapanma bizim için zorlayıcı olabilir. Göğüs kafesinin yere doğru ya da bacaklara doğru kapanması sıkışmışlık hissi yaratabilir. Özellikle devamlı aktif olmak isteyen kişiler, öne kapanma pozlarındaki “yin” halin içine yerleşmekte zorlanabilirler. "Kendimize dair tavrımız ne?" sorusunun cevabını bulabiliriz öne eğilme pozlarında hissettiklerimiz ile.

Göğüs Açıcılar & Geriye Bükülmeler

Göğüs kafesimizi dışarıya doğru açtığımız, omurgamızı geriye doğru büktüğümüz pozlardır. Bir diğer ismi kalp açıcı olan bu pozlar hem organ kalbi hem de enerjetik kalp alanını etkiler. Kalp açıcı yoga duruşları kendini dünyaya güvenli bir biçimde açmakla ilgilidir. Hayata açık olabilmek aynı zamanda yeniliklere açık olmakla da ilgilidir. Öne kapanmaların aksine göğüs açıcı pozlarda “yang” hal baskındır. Omurgamız geriye doğru açılır, göğüs kafesimiz genişledikçe kalbimiz daha hızlı atar. Nefesimiz dinamik bir ritm kazanabilir. Bazılarımız için “kalbini” dünyaya doğru açmak korkutucu olabilir. Bazılarımız için ise bu durum coşku, neşe vericidir. Dünya ile ilişkimiz nasıl sorusunun cevabını kalp açıcı pozlarda bulabiliriz.  

İnceleme Önerisi:

Kalça Açıcılar

Kalça açıcı yoga duruşlarının seveni de çoktur, sevmeyeni de… Alt bedeni üst bedene bağlayan bir köprü gibidir kalça alanı. Çok güçlü kasların ve kemiklerin oluşturduğu merkezi bir bölgedir. İyi haberimiz şu ki kalça açıcı yoga duruşlarını çalıştıktan sonra bedende ferahlık ve rahatlık hissederiz. Ama öncesinde pozu çalıştığımız anda yaptığımız duruşlardan kalça eklemimiz, o bölgedeki kemiklerimiz, kalça ve bacak kaslarımız, kasıklarımız etkilendiği için pratik sırasında zorlanabiliriz, öfke, kızgınlık gibi duygularımız tetiklenebilir. Sabırlı olmak, zorlanmayı yumuşatabilmek, kendi bedensel ve zihinsel sınırlarını iyi belirleyebilmek kalça açıcı pozlarda güvenli bir biçimde kalabilmenin anahtarıdır. Hayata karşı esnek miyiz sorusunun cevabını kalça açıcı yoga duruşlarında bulabiliriz.

Kol Dengeleri

Ters duruşlarla beraber en "havalı" yoga duruşlarını oluşturur dersek yanılmayız. Tüm vücudun neredeyse sadece iki ve tek! kol üstünde durduğu pozları düşünün… Çok etkileyici değil mi? Kol dengesi yoga duruşları güçlü kol ve bacak, karın ve sırt kasları gerektirdiği gibi aynı zamanda denge de talep eder. Bedenin dengeli bir biçimde güçlendirilmesi içimizdeki yang enerjiyi artırır; güçlü, aktif, dışa dönük ve proaktif hissederiz. Bu yapabilme hali, kişinin kendini fiziksel olarak güçlü hissetmesi, enerjetik ve duygusal olarak da güçlü ve güvende hissetmesini sağlar. Fiziksel, duygusal zihinsel ve ruhsal canlılık sistemimizde kendini gösterir. Fiziksel olarak güçsüz bir bedenle panik, endişe güvensizlik duygularıyla başa çıkmak daha zordur. Bedeni dengeli bir biçimde güçlendirdiğimizde “iç alanımızı” da güçlendirmiş oluruz. "Kendimize güvenimiz nasıl?" sorusunun cevabını kol dengeleri duruşlarında bulabiliriz.

Okuma Önerisi: Güçlü Karın İçin Yoga

Denge Duruşları

Bir denge duruşu ne kadar “basit” olursa olsun, eğer zihnimizi odaklayamıyorsak pozun içinde kalmak neredeyse imkansızdır. Beden simetrisini ortadan kaldırdığı için aynı zamanda beden ezberini de bozar. Gücünü, dengeni, sabitliğini bedeninin bir tarafından alırken, bedenin diğer tarafını açmak, uzatmak, esnetmek için meditatif alanda kalabilmeyi öğrenmemiz gerekli. Denge pozları ileri seviye pozlar için hazırlık pozlarıdır. Yogada denge çalışırken gerçek anlamda “an”da kalmayı başarabilmemiz önemlidir. Zihnimiz başka bir yerdeyken, örneğin bir kalça açıcı poz çalışabiliriz (Elbette "zihin başka yerde, beden yoga matının üzerinde" durumunu hiçbir yoga duruşu için önermeyiz)... Ama dikkatimiz başka bir yerdeyken denge pozunda kalamayız, düşeriz. Fiziksel gücün ve esnekliğin tek başına yeterli olmadığı, sakince, alçak gönüllü bir biçimde odaklanmanın başrol oynadığı yoga duruşlarıdır denge pozları.

Okuma Önerisi: Yoga, Meditasyon İşe Yarıyor mu?

Gözlerimiz açık olarak çalışmak dikkati şimdide ve burada tutmamız için iyi bir başlangıçtır. Bakışların karşıda bir noktada odaklanması zihni de sakinleştirir. Bedenimizin ezberinin bozulması bizim de ezberimizi bozar, sinir sistemimizi alarma geçirir ki rahatlamak kadar, tetikte olmaya da ihtiyacımız vardır. Yoga hocaları derslerde genelde, “bırak”, “teslim ol”, gibi yönlendirmeler yapsa da denge pozlarında kalabilmek için bedenimizde sakin bir dinamizm ve aktiflik gerekir. Bedenin değiştirilen yapısına rağmen dengede kalabilmesi ince bir iç mühendislik çalışması gerektirir. Bedenini yeni yeni fark etmeye ve emeklemeye başlayan bir bebek beceriksizliğinde olabiliriz. Bazılarımız bu durumu çocuksu bir neşeyle karşılar, bazılarımız ise bir şeyi başaramama halinden hayal kırıklığına uğrayabilir. Değişen koşullara bedensel ve zihinsel olarak adapte olabilmek gündelik hayatta bizi çok destekleyecek bir yetidir. Düşmekten, dengeyi kaybetmekten korkmamak, tüm bu durumları neşeyle kabul etmek, donmadan köklenmek, panik olmadan alarma geçmek, denge pozlarının aşamalarıdır. Bir denge ve dengesizlik halinde tavrımız nasıl sorusunun cevabını denge pozlarında bulabiliriz.

Okuma Önerisi: En İyi Yoga Matı

Ters Duruşlar

Günlük hayatta ayaklarımız yerde, başımız yukarıda bir şekildeyiz. Ters duruşlarda ise bu kompozisyon tamamen değişir, baş ve eller yerde köklenirken, bacaklar yukarıya doğru süzülür. Bedenimizdeki kan akışı ve güç dengeleri değişir. Çok az insan yogaya başlar başlamaz el duruşu, baş duruşu, akrep gibi ters duruşlarda başarıyla durabilir. Çoğunluk için bu pozlar sabırlı, istikrarlı, uzun süreli bir çalışmayla gerçekleşir. Ters duruşlar belki de başlarken yapamayacağımızı düşündüğümüz zorlukları adım adım içinden sabırla geçerek başarmanın tadını yaşatır bize. Tek başına güçlü olmak işe yaramaz, kaba bir güçle ilgili değildir ters duruşlar (ve yoga). Ters duruşlar bize enerji kazandırır, bizi canlandırır, heyecanlandırır. İstikrarlı bir çalışma öz disiplin ve öz saygı kazandırır. "Bir amaca odaklanmış ve adanmış bir biçimde çalışırken neler hissediyorum?" sorusunun cevabını ters duruşlarda bulabiliriz.

Yoga tüm duruşlarına bizi bütünlüğe taşır…

Bazen deriz ki “Ben öne kapanmaları çok seviyorum” ya da “Kalça açıcılar benim için işkence gibi” veya “Geri bükülmelerden korkuyorum”… Oysaki kendimizi zorlamadan, bedensel limitlerimize saygı duyarak istikrarlı bir biçimde yoga pratiği yaptığımızda tüm bu değerlendirmelerin zamanla nasıl kaybolduğunu ya da değiştiğini görürüz. Yoga pozları katman katman tüm bedenimizi etkiler. Hiç sevmediğimiz bir yoga duruşunu bir süre sonra sevmeye, ondan zevk almaya başlayabiliriz. Bedenimizin güçlü, esnek, sağlıklı, dengeli olabilmesi için eğilmeye, bükülmeye, zaman zaman konfor alanından çıkmaya, zaman zaman da derin bir dinlenmeye ihtiyacı vardır. Ayrıca bedenimizin zorlandığı ve sevmediği yoga pozları onun ihtiyacı olan duruşlar da olabilir. Yoga pozlarına sevmek ve sevmemek gözlüğünden bakmak onun büyük potansiyelini yeterince değerlendirmememize neden olur.

Okuma Önerisi: Yogaya Başlamak

Bizlerin hem kendimize dönmemize, hem dünyaya açılmaya, güçlenmeye, ezberimizin bozulup konfor alanlarımızdan çıkmaya, hayata değişik noktalardan bakmaya ve dinlenmeye ihtiyacımız var. Yoganın en müthiş yönü ise şefkatli ve bilinçli ellerde bedenin tüm ihtiyaçlarını karşılamasıdır. Namaste  

Çağla Güngör yogabiz.pro